Đồ gá là gì? Phân loại các loại đồ gá

I. Đồ gá cơ khí là gì?

Đồ gá hay Jig được định nghĩa là những chi tiết, cụm chi tiết được thiết kế và sản xuất với nhiều chức năng khác nhau như gá đặt, định vị, kẹp chặt… nhằm mục đích cải tiến, nâng cao năng suất lao động và hiệu quả công việc trong quá trình sản xuất và kiểm tra. Đồ gá thường có mặt trong hầu hết các công đoạn trong dây truyền sản xuất liên tục trong một nhà máy sản xuất.

II. Phân Loại đồ gá cơ khí

Tuỳ thuộc vào từng yêu cầu đặc thù về tính năng sử dụng mà đồ gá có thể được chế tạo từ những vật liệu khác nhau, từ những vật liệu có tính dẻo, độ cứng cao, độ dẫn điện, dẫn nhiệt… Tất cả các loại đồ gá nói chung đều được chia làm nhóm đồ gá chính bao gồm đồ gá hỗ trợ lắp ráp và đồ gá hỗ trợ kiểm tra.

1. Đồ gá lắp ráp.

Đồ gá lắp ráp là công cụ nhằm hỗ trợ cho quá trình lắp ráp sản phẩm nhằm hỗ trợ quá trình sản xuất từ đó nâng cao năng suất lao động, hạn chế các lỗi và đảm bảo các sản phẩm tạo ra có tỷ lệ đồng nhất cao.

Đồ gá lắp ráp được chia làm 3 loại chính bao gồm đồ gá cơ bản, đồ gá bán tự động và đồ gá tự động

• Đồ gá cơ bản

Là những chi tiết đơn hoặc cụm chi tiết được lắp ráp với nhau với kích thước trong khoảng sai số cho phép. Loại đồ gá này không sử dụng hệ thống điện hoặc các thiết bị điều khiển để hỗ trợ mà công nhân sẽ trực tiếp thao tác và sử dụng.  Ưu điểm của loại đồ gá này là thiết kế thường đơn giản, nhỏ gọn, dễ thao tác và có chi phí sản xuất thấp, phù hợp với các công đoạn không liên tục hoặc các công đoạn không yêu cầu đầu tư máy móc.

• Đồ gá bán tự động

Loại đồ gá này là bản nâng cấp hơn so với đồ gá cơ bản, chúng thường được cấu tạo từ các chi tiết lắp ráp cơ, cùng với bộ điều khiển điện – khí nén nhỏ. Nhằm mục đích thực hiện các thao tác cần lực tác động lớn, độ chính xác cao, chuyển động hoặc cố định trong một khoảng thời gian có thể cài đặt, hoặc những công đoạn không thể thực hiện bằng thao tác thủ công…

Ưu điểm của loại đồ gá bán tự động được thể hiện rõ nhất ở những công đoạn có độ chính xác, lực tác động lớn, hoặc thời gian giữ - kẹp lâu dài. Hỗ trợ quá trình sản xuất được dễ dàng hơn, hạn chế rủi ro về lỗi hỏng và khắc phục những công đoạn khó thao tác trong sản xuất

• Đồ gá tự động

Có cấu tạo và chức năng gần tương tự như một máy tự động nhưng với kích thước nhỏ gọn hơn và chỉ thực hiện những công đoạn đơn lẻ được chỉ định và lập trình sẵn. Đây là loại jig được sử dụng rộng rãi trong các dây truyền sản xuất liên tục nhằm mục đích tự động hoá dây truyền sản xuất, nâng cao sản lượng hoặc thực hiện những công việc không thể thực hiện thủ công.

Ưu điểm lớn nhất của đồ gá tự động là khả năng làm việc chính xác và liên tục mang lại hiệu quả cao. Có thể thay thế một phần lao động thủ công mà vẫn đảm bảo nâng cao năng suất lao động.

2. Đồ gá kiểm tra

Đúng như tên gọi, đồ gá kiểm tra nhằm mục đích kiểm tra, đánh giá chất lượng sản phẩm sau trong hoặc sau quá trình sản xuất bao gồm kiểm tra độ phẳng, biên dạng, độ cứng…

Tương tự như đồ gá lắp ráp, đồ gá kiểm tra cũng được chia làm 3 loại với ưu điểm tương tự như đồ gá lắp ráp.

• Đồ gá kiểm tra cơ bản

• Đồ gá kiểm tra bán tự động

• Đồ gá kiểm tra tự động